Kürdəmir sakini intihar həddində olduğunu deyir
“Elə yorulmuşam ki, intihar həddindəyəm. Bir qəpik gəlirim yox, xəstəyəm, üstəlik, xəstə bacıma baxıram. İkimizə də müalicə lazımdır, oluna bilmirik. Mən ürək astması, bacım lal-kar, ruhi xəstədir. Allah da unudub, hökumət də… Sürünürük”.
56 yaşlı Kürdəmir sakini Gülbəniz Novruzova belə deyir. Bildirir ki, birdən huşunu itirir və 2-3 saatlarla özünə gələ bilmir. Həftənin 3 günü təcili tibbi yardım çağırmalı olur. Deyir, hara üz tutursa, sinəsindən itələyib, geri qaytarırlar. Şikayətləri, problemləri ilə maraqlanan yoxdur:
“Bacım anadangəlmə problemlidir. Bütün bunlara görə ayda 61 manat pensiya alır. Elə bu evə girən yeganə pul da odur. Düzü, heç nəyə çatmır. 2 nəfərin qidalanması, kommunal xərcləri, müalicəsi 61 manat edir? Mən daha nə edəcəyimi bilmirəm. Özümə qəsd etməyi düşünürəm. Özümə qəsd edim?”.
G.Novruzova deyir ki, heç bir yerdən alacaqları yoxdur. Nə qohum-əqrəba baxır, nə də övladları:
“Dəfələrlə müraciət etmişəm ki, heç olmazsa məni qocalar evinə verin. Deyirlər: “Oğlun-qızın var, sənə baxsınlar”. Bu 10-20 ildə baxmayıblar, indi baxacaqlar? Faktiki 4 ildir düşmüşəm yatağa, oğlumun vecinə də deyil. İndi bilmirəm nə edim. O yerə çatmışam ki, özümü zibilliyə atılmış biri kimi hiss edirəm. İcra Hakimiyyətinə müraciət edirəm, deyirlər, iş verək, işlə. Mən xəstə halımla necə işləyim? Ürəyim sağlam deyil, işləmək qüvvəm yoxdur”.
G.Novruzova əkiz bacısı ilə birgə yaşayır. Aybəniz Novruzova anadangəlmə danışa, eşidə bilmir və ruhi əsəb xəstəliyindən əziyyət çəkir. Buna görə isə ayda cəmi 61 manat pensiya alır. 56 yaşlı bacılar bu pulla dolana bilmirlər. Pensiya yaşlarının çatmasına isə hələ çox var. Onlar yaşaya bilmədiklərini, dövlətin onları qocalar evinə yerləşdirmələrini istəyirlər. Ancaq aldıqları cavab “oğlun, qızın var, baxsın sizə” – olur:
“Mən oğlum qızımla yanaşı dövlətimə də xidmət etmişəm. Kolxozda işləmişəm. Hətta dizimi də zədələmişəm. Necə lazımdır, vergi vermişəm, indi də tələb edirəm, mənə baxsınlar. Mən pulsuz müayinə olunmaq istəyirəm. Xəstəxanaya gedirsən, pul istəyirlər. Nə də pensiya, yardım vermirlər ki, ödəyəm. Nə bacım, nə də mən yaşlılığa gör bir qəpik alırıq. Sosial yardıma da müraciət etmişik. Deyirlər, sizə düşmür. Eləcə aldığımız 61 manatla sürünürük”.
Gülbəniz Novruzova deyir ki, hara müraciət edir, onu get-gələ salırlar. Nə qəbul edirlər, nə də şikayətini dinləyirlər:
“Bəli, 2 oğlum, 2 qızım var. Heç birini oxuda bilməmişəm. Baba-nənə böyüdüb vaxtında. Mən də kolxozda işləməklə, fəhləliklə birtəhər dolanmışam. İndi iş elə gətirib ki, artıq iş qüvvəm yoxdur. Uşaqlar da haray vermirlər. Baxanım da olmadığından az qalıram intihar edim. Nə edim, sirkə içib özümü öldürüm? Az qalıb, çox az”.
Şikayətçi deyir ki, dəfələrlə Kürdəmir Rayon İcra Hakimiyyətinə gedib, onladan kömək istəyib:
“Gedib, ağız açıram onlara. Amma onlar məni qəbul etmirlər. Pul umurlar məndən? Pulum olsa, onlara niyə ağız açım ki? Mənə rayon məmurları baxmırlar. Qəbul edəndə də sorğu-sual edir, məni borclu çıxarırlar. Ya da ümumiyyətlə, qəbul etmirlər. Mənə cavab vermirlər. Düşünürlər ki, yəqin dəliyəm. Mənə bir çarə tapsınlar. Ya müalicə etdirsinlər, ya da qocalar evinə yerləşdirsinlər. Mən gedirəm əldən, daha dözə bilmirəm”.
G.Novruzova həyat yoldaşını çoxdan itirib. Övladlarını da çətinliklə böyüdüb. Deyir, indi o qədər pulsuzluqdan əziyyət çəkir ki, heç qışda qazı da yandıra bilmir:
“Xəstə halımla odun doğramaqdan birtəhər oldum. İkimiz də bir otaqda yatıb durmuşuq. Bəs mən biçarə nə edim, başıma haranın daşını töküm? Elə bil bir çöpəm, hər yerdən itələyib atırlar çölə. Mənə çöp qiyməti qoyulmayan yerə necə gedim? Evə gələn qaz buraxır, düzəltdirə bilmirəm. Suyumu da günlərdir kəsiblər, ödəyə bilmirəm, daşıyıram. İşığı da qonşu verib. Bir xətdir. Pulum yoxdur, ödəyə bilmirəm, belə yaşayış olmur. Hansı birini deyim, dərd bir deyil, iki deyil. Hər şeyimiz problemdir”.
G.Novruzovanın işıq, qaz və suya xeyli miqdarda borcu yaranıb. Ona görə bütün kommunal xidmətlərin verilməsini dayandırıblar:
“Qaza 250, işığa 800, suya 25 manat borcum var. Ona görə də hamısını kəsiblər. Gedirəm idarələrə, qapılarını döyürəm, düşünürlər ki, ya qaraçıdır, ya da dilənçi. Ya da fikirləşirlər ki, başında çatmır, gəlir. Pensiya vermirlər, sosial vermilər, əl tutmurlar, sonra da deyirlər, dolan. İki xəstə qadınıq, necə edək, bilmirəm”.
Kürdəmir Rayon İcra Hakimiyyətinin ümumi şöbəsindən Meydan TV-yə bildiriblər ki, vətəndaşın şikayəti ilə bağlı icra hakimiyyəti heç nə edə bilməz:
“İşıq, qaz borcudur, işlədib, ödəməlidir. Bunun üçün xüsusi büdcə yoxdur ki, onların yerinə icra hakimiyyəti ödəsin. Pensiya yaşına gəlincə, bildiriblər ki, yaş həddini onlar artırmayıb, üstəlik, xəstədirsə, müraciət etsin, bəlkə müəyyən güzəşt edilər.
Deyir, gəlir, guya onu qəbul etmirik. Elə vətəndaş ola bilməz ki, görüş üçün müraciət etsin, biz “yox” deyək. Həftədə iki dəfə icra hakimiyyəti başçısının qəbul günü olur. O, həmin günlərdə vətəndaşları qəbul edir, şikayətləri ilə maraqlanır. Həmin xanım da müraciət etsin, qəbul edib, şikayəti ilə maraqlanarıq”.
Bacıların pensiyaya çıxmasına əvvəlki hesabla 4 il qalmışdı. Ancaq pensiya yaşı artırıldığından onlar ümidlərini daha da üzüblər.
2017-ci ildə Azərbaycan qanunvericiliyinə edilən dəyişikliklə pensiyaya çıxmaq həddi 65 yaş müəyyən edildi.
Bu yaş həddi əvvəllər qadınlarda 60, kişilərdə isə 63 idi.
Lakin bu müddət mərhələli şəkildə uzadılır. Pensiyaya çıxmaq yaşı kişilərdə 2017-ci il yanvarın 1-dən başlayaraq 2021-ci il yanvarın 1-dək, qadınlarda isə 2017-ci il yanvarın 1-dən 2027-ci il yanvarın 1-dək hər il 6 ay artırılır.
İqtisadçı Nemət Əliyev deyir ki, pensiya yaşının artırılması hökumətə xeyir gətirib. Ancaq sadə insanlar üçün eynisini demək olmaz. Məsələn, təkcə bircə ildə, yəni 2018-ci ildə pensiyaçıların sayı 20.9 min nəfər azalaraq 1 milyon 320.4 mindən 1 milyon 299.5 minə düşüb.
“Orta aylıq pensiya məbləğinin 222.6 manat olmasını nəzərə alıb sadə hesablama etsək, məlum olur ki, hökumət pensiyaçıların hesabına bir aya təqribən 4.6 milyon manat, bir ilə 56 milyon manata yaxın irəli düşüb”, – deyə iqtisadçı vurğulayıb.
Müxalif və müstəqil iqtisadçılar Azərbaycanda pensiya yaşının artırılması ilə bağlı hökuməti daim tənqid edirlər. Rəsmilər isə belə tənqidləri düzgün saymayaraq, bunu islahatların tərkibi adlandırırlar.
