Dünən, avqustun 15-də ABŞ və Rusiya prezidentləri arasında Alyaskada baş tutan görüşdən sonra Donald Tramp Vladimir Zelenski ilə telefonla əlaqə saxlayaraq, danışıqların nəticələri barədə məlumat verib.
Təxminən bir saat davam edən telefon danışığına Avropa İttifaqı Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen, Fransa prezidenti Emmanuel Makron, Almaniya Kansleri Olaf Şolts, Finlandiya prezidenti Aleksandr Stubb, Polşa prezidenti Andjey Duda, Böyük Britaniyanın baş naziri Keyr Starmer, NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq, həmçinin ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio və Ukrayna üzrə ABŞ xüsusi nümayəndəsi də qatılıb.
Əsas müzakirə mövzusu Tramp və Putin arasında əldə edilmiş razılaşmalar olub. Rusiya tərəfi atəşkəs elanından çox, müharibəni tamamilə bitirəcək hərtərəfli sülh sazişinə maraq göstərdiyini bildirib. Tramp isə vurğulayıb ki, qısa müddətə əldə olunan sülh razılaşmasına daha çox üstünlük verir, nəinki münaqişənin sadəcə dondurulmasına.
Gələcək planın detalları hələ açıqlanmayıb – onların Zelenskiyə 18 avqustda Vaşinqtonda baş tutacaq görüşdə şəxsən təqdim ediləcəyi bildirilib.
Danışıqların məzmunu ilə tanış olan Avropa rəsmiləri isə Kiyevə qeyri-əlverişli şərtləri qəbul etməsi üçün təzyiq göstərilə biləcəyindən narazıdırlar. “Bloomberg” yazır ki, danışıq iştirakçıları arasında sazişin Ukraynadan ərazi güzəştləri tələb edə biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar səsləndirilib. AB və NATO, sülh prosesinin onların aktiv iştirakı olmadan getməsindən və bunun Qərbin növbəti danışıqlardakı mövqeyini zəiflədə biləcəyindən narahatdırlar.
Rusiya tərəfi isə hüquqi cəhətdən təsdiqlənmiş və təhlükəsizlik məsələlərini, həmçinin Moskva üçün mümkün zəmanətləri əhatə edəcək həll yolu üstündə durur.
Putin və Trampin Alyaskada keçirilən danışıqları: Nə əldə edildi?
Vladimir Putin və Donald Trampin Alyaskanın paytaxtı Ankoricdə keçirilən görüşü təxminən üç saat davam edib və Moskva ilə Vaşinqton arasında dialoqun bərpasından sonra ilk tamhüquqlu ikitərəfli sammit olub. Danışıqlara yaxın mənbələrin məlumatına görə, müzakirələr üç əsas mövzu ətrafında cərəyan etdi:
Bayden administrasiyası dövründə ləğv edilmiş silahların nəzarəti ilə bağlı müqavilələrin bərpası mövzusu da gündəmə gətirildi.
1.Ukraynada müharibənin həlli
- Tramp ABŞ-nin münaqişənin tezliklə bitirilməsinə marağı olduğunu, lakin Kiyevə qəbuledilməz şərtlər qoymaq istəmədiyini bildirib.
- Putin isə Rusiyanın danışıqlara hazır olduğunu, lakin sadəcə cəbhə xəttinin “dondurulması” əsasında yox, təhlükəsizlik məsələlərini də əhatə edən hərtərəfli razılaşma yolu ilə həll istədiyini vurğulayıb.
- Hər iki tərəfin açıqlamalarına əsasən, Ukraynanın ərazi güzəştləri müqabilində Qərbdən təhlükəsizlik zəmanətləri ala biləcəyi variant müzakirə edilib. Lakin detallar hələ açıqlanmayıb.
2.Sanksiyalar və iqtisadi əməkdaşlıq
- Tramp Ukrayna ilə bağlı irəliləyiş olduğu təqdirdə sanksiyaların yumşaldılması məsələsini yenidən gündəmə gətirib.
- Putin isə məhdudiyyətlər ləğv edildiyi təqdirdə enerji və ticarət sahələrində qarşılıqlı sərfəli perspektivlər olduğunu qeyd edib.
3.Qlobal təhlükəsizlik və silahların nəzarəti
- Dövlət başçıları nüvə aspektləri də daxil olmaqla, daha da gərginləşmə risklərini müzakirə ediblər.
- Bayden administrasiyası dövründə ləğv edilmiş silahların nəzarəti ilə bağlı müqavilələrin bərpası mövzusu da gündəmə gətirilib.
